Ν. 4412/2016 (Έννομη προστασία, Άρθρα: 345-374): Διαφορές με Ν. 3886/2010
Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α΄ 147/8.8.2016 ο Ν. 4412/2016, ο οποίος τιτλοφορείται «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)». Η ισχύς των ρυθμίσεων του Νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευση του, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του (Άρθρο 379 παρ. 1). Το βιβλίο ΙV (Άρθρα 345-374) επιγράφεται ως «Έννομη Προστασία κατά τη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων». Οι ρυθμίσεις περί έννομης προστασίας κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων αποτελούν προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην οδηγία 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 1989 (L 395) και στην οδηγία 92/13 ΕΟΚ του Συμβουλίου της 25ης Φεβρουαρίου 1992 (L76), όπως τροποποιήθηκαν με την οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2007 (L 335) και την οδηγία 2014/23/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 (L 94). Οι διατάξεις του Βιβλίου αυτού ισχύουν ειδικά για της διαφορές που αναφύονται από πράξεις ή παραλείψεις, οι οποίες εκδίδονται ή συντελούνται μετά από την 1 Ιανουαρίου 2017 (Άρθρο 379 παρ. 8). Οι διατάξεις αυτές κατ’ ουσία αντικαθιστούν τις ισχύουσες ρυθμίσεις του Ν. 3886/2010 (Άρθρα 377 παρ. 1 στοιχ. 27 & 379 παρ. 11)
H συγκριτική επισκόπηση των οικείων διατάξεων τόσο του Ν. 3886/2010 όσο και του Ν. 4412/2016 δύναται να αναδείξει ορισμένες καινοτόμες ρυθμίσεις του νέου νόμου, όπως ενδεικτικά τις ακόλουθες:
1. Το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων διατυπώνεται διευρυμένο, καθώς δηλώνεται ότι καταλαμβάνονται όλες οι συβάσεις του παρόντος νόμου με εκτιμώμενη (προ ΦΠΑ) αξία ανώτερη μόλις των 60.000 ευρώ (ήτοι πιο χαμηλά από τα χρηματικά κατώφλια των οικείων κοινοτικών οδηγιών) και δη ανεξάρτητα από τη φύση αυτών (Πρβλ. Άρθρο 345 παρ. 1 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 1 παρ. 1 Ν. 3886/2010)
2. Ιδρύεται η Αρχή Εξετάσεως Προδικαστικών Προσφυγών, που επιλαμβάνεται των προδικαστικών προσφυγών, οι οποίες μέχρι τώρα αξιολογούνταν από την αναθέτουσα αρχή (Πρβλ. Άρθρο 346 παρ. 1 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 1 εδ. 1 Ν. 3886/2010).
3. Η προθεσμία για την άσκηση της προδικαστικής προσφυγής δεν είναι πλέον ενιαία (10 ημέρες) αλλά παραλλάσσει (10 ή 15 ημέρες) ανάλογα με τη φύση της προσβαλλόμενης πράξεως (πράξη ή παράλειψη) και τον τρόπο κοινοποιήσεως (Πρβλ. Άρθρο 361 παρ. 1-2 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 1 εδ. 1 Ν. 3886/2010)
4. Καθιερώνεται η ηλεκτρονική πλέον κατάθεση της προδικαστικής προσφυγής και της παρεμβάσεως (Πρβλ. Άρθρο 362 παρ. 1-3 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 1 εδ. 1 Ν. 3886/2010)
5. Η αναθέτουσα αρχή ειδοποιείται για την άσκηση της προδικαστικής προσφυγής από την ΑΕΠΠ και όχι από τον προσφεύγοντα (Πρβλ. Άρθρο 365 παρ. 1 εδ. 2 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 1 εδ. 1 Ν. 3886/2010)
6. Καθιερώνεται υποχρέωση αποστολής της προδικαστικής προσφυγής σε κάθε τρίτο ενδιαφερόμενο με πρωτοβουλία της αναθέτουσας αρχής (ή ακολούθως της ΑΕΠΠ) και όχι του ιδιώτη (Πρβλ. Άρθρο 365 παρ. 1 στ. α / παρ. 5 εδ. 2 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 2 Ν. 3886/2010)
7. Προβλέπεται ρητά η δυνατότητα παρεμβάσεως επί της προδικαστικής προσφυγής κάθε τρίτου έχοντος έννομο συμφέρον (Πρβλ. Άρθρο 362 παρ. 3 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 2 Ν. 3886/2010)
8. Καθιερώνεται η υποχρέωση καταβολής αναλογικού παραβόλου για την άσκηση της προδικαστικής προσφυγής (Πρβλ. Άρθρο 363 Ν. 4412/ 2016 & Άρθρο 4 Ν. 3886/2010)
9. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να παραθέσει ενώπιον της ΑΕΠΠ αρχική ή συμπληρωματική αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξεως, ενώ παλαιότερα η δυνατότητα συμπληρώσεως σχετίζονταν με την απόρριψη από την ίδια της προδικαστικής προσφυγής και ελάμβανε χώρα ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου (Πρβλ. Άρθρο 365 παρ. 1 στ. β εδ. 2 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 4 εδ. 4 Ν. 3886/2010)
10. Δημιουργείται ενώπιον της ΑΕΠΠ (και όχι ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου) τεκμήριο ομολογίας για την πραγματική βάση των ισχυρισμών του προσφεύγοντος σε περίπτωση μη αποστολής ή αποστολής ελλιπούς φακέλου εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής (Πρβλ. Άρθρο 365 παρ. 2 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 5 παρ. 2 εδ. 4-5 Ν. 3886/2010)
11. Παλαιότερα η αναθέτουσα αρχή είχε υποχρέωση όπως αποφανθεί εντός 15 ημερών από την άσκηση της προδικαστικής προσφυγής, αλλιώς τεκμαίρετο η απόρριψη αυτής. Πλέον υπάρχει πρόβλεψη για συζήτηση της προσφυγής εντός αποκλειστικής προθεσμίας 40 ημερών από την κατάθεση αυτής ενώπιον της ΑΕΠΠ και συνακόλουθης έκδοσης αποφάσεως εντός αποκλειστικής προθεσμίας 20 ημερών από τη συζήτηση, χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια μνεία για τις συνέπειες της τυχόν άπρακτης παρελεύσεως των προθεσμιών αυτών (Πρβλ. Άρθρο 365 παρ. 4, Άρθρο 367 παρ. 1 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 4 εδ. 1-2 Ν. 3886/2010)
12. Λαμβάνει πλέον χώρα συζήτηση της προσφυγής ενώπιον της ΑΕΠΠ κατόπιν προσκλήσεως όλων των εμπλεκομένων μερών τουλάχιστον 10 ημέρες πριν (Πρβλ. Άρθρο 365 παρ. 4 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 4 εδ. 1 Ν. 3886/2010)
13. Δεν προβλέπεται πλέον δυνατότητα αποδοχής της προδικαστικής προσφυγής μετά την πάροδο των προβλεπόμενων προθεσμιών και πριν από τη συζήτηση της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων (Πρβλ. Άρθρο 367 παρ. 1 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 παρ. 4 εδ. 3 Ν. 3886/2010)
14. Υπάρχει ρητή μνεία για υποχρέωση κοινοποιήσεως των αποφάσεων της ΑΕΠΠ στους ενδιαφερομένους (Πρβλ. Άρθρο 365 παρ.6 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 5 παρ. 1 Ν. 3886/2010)
15. Εγκαθιδρύεται η δυνατότητα της ΑΕΠΠ όπως (μέχρι την έκδοση αποφάσεως επί της προσφυγής) λάβει τα κατάλληλα προσωρινά μέτρα, αφού καλέσει την αναθέτουσα αρχή προ 3 ημερών (Πρβλ. Άρθρο 366 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 4 Ν. 3886/2010)
16. Προβλέπεται υποχρέωση στων αναθετουσών αρχών όπως συμμορφώνονται στις αποφάσεις πλέον της ΑΕΠΠ (Πρβλ. Άρθρο 367 παρ. 3 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 5 παρ. 8 Ν. 3886/2010)
17. Δηλώνεται ρητά ότι οι διαφορές από την ανάθεση συμβάσεων που υλοποιούνται ως Σ.Δ.Ι.Τ. εκδικάζονται από το Συμβούλιο της Επικρατείας (Πρβλ. Άρθρο 372 παρ. 3 εδ. 1 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 3 παρ. 3 Ν. 3886/ 2010)
18. Τα δικονομικά ζητήματα της επονομαζόμενης πλέον αιτήσεως αναστολής δεν ρυθμίζονται αναλυτικά, οπότε υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη προσφυγής στις διατάξεις του π.δ. 18/1989 (Πρβλ. Άρθρο 372 Ν. 4412/ 2016 & Άρθρο 5 Ν. 3886/2010)
19. Η προθεσμία και η άσκηση της αιτήσεως αναστολής δεν φαίνεται πλέον να κωλύει a priori τη σύναψη συμβάσεως (Πρβλ. Άρθρο 364 παρ. 1, Άρθρο 372 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 5 παρ. 2 εδ. 1 Ν. 3886/2010)
20. Για την άσκηση της αιτήσεως αναστολής προβλέπεται καταβολή μικρότερου αναλογικού παραβόλου (ύψους 0,1% επί της προϋπολογισθείσας αξίας με ΦΠΑ και κυμαινόμενου από 500 έως 5.000 ευρώ αντί ύψους 1% και έως 50.000 ευρώ) καταβαλλόμενου σε 2 και όχι σε 3 δόσεις (Πρβλ. Άρθρο 372 παρ. 4 εδ. 3 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 5 παρ. 1 εδ. 2-5 Ν. 3886/ 2010)
21. Δεν προβλέπεται πλέον ειδική προθεσμία για την έκδοση της αποφάσεως επί της αιτήσεως αναστολής ή του διατακτικού αυτής (Πρβλ. Άρθρο 372 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 5 παρ. 6 εδ. 3-4 Ν. 3886/2010)
22. Μετά την ευδοκίμηση της αιτήσεως αναστολής ο αιτών οφείλει να ασκήσει την αίτηση ακυρώσεως εντός προθεσμίας 10 (και όχι 30) ημερών από την επίδοση της αποφάσεως, προκειμένου να διατηρήσει την ισχύ της αναστολής (Πρβλ. Άρθρο παρ. εδ. Ν. 4412/2016 & Άρθρο παρ. εδ. Ν. 3886/2010)
23. Η ακυρότητα μίας συμβάσεως δύναται να κηρυχθεί από την ΑΕΠΠ κατόπιν προδικαστικής προσφυγής (Πρβλ. Άρθρο 368 εδ. 1, Άρθρο 369 παρ.1 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 8 παρ. 2 εδ. 2 Ν. 3886/2010)
24. Η άσκηση προσφυγής για την ακυρότητα σύμβασης αναστέλλει πλέον κατ’ αρχήν την εκτέλεση της σύμβασης (Πρβλ. Άρθρο 369 παρ. 4 Ν. 4412/2016 & Άρθρο 8 παρ. 8 εδ. 2-4 Ν. 3886/2010)