Εθνικός Κλιματικός Νόμος: Δημοσίευση Ν. 4936/2022 και συνοπτική αποδελτίωση ρυθμίσεων αυτoύ
ΚΑΛΟΝΟΜΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Δημοσιεύθηκε πρόσφατα ο νόμος 4936/2022 (ΦΕΚ Α΄105/27.05.2022) [Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την προστασία του περιβάλλοντος], με αποστολή τη δημιουργία ενός πλαισίου για τη βελτίωση της προσαρμοστικής ικανότητας και της κλιματικής ανθεκτικότητας της χώρας και τη διασφάλιση της σταδιακής μετάβασης της χώρας στην κλιματική ουδετερότητα [ήτοι στον ισοσκελισμό των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των αντίστοιχων απορροφήσεών αυτών των αερίων] έως το έτος 2050, με τον πλέον περιβαλλοντικά βιώσιμο, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο (αρ. 1).
Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ) (αρ. 5) σε επίπεδο Υπουργείου, καθώς και Περιφερειακών Σχεδίων για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ), σε επίπεδο Περιφέρειας (αρ. 6), ενώ θεσπίζονται και τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα σε κρίσιμους τομείς, το άθροισμα του συνόλου των οποίων ισούται με τον συνολικό προϋπολογισμό άνθρακα της χώρας για την αντίστοιχη χρονική περίοδο ισχύος τους (αρ. 7).
Σε επίπεδο ΟΤΑ Α΄ βαθμού, καταρτίζονται Δημοτικά Σχέδια Μείωσης Εκπομπών (ΔηΣΜΕ) έως την 31η Μαρτίου 2023, η εκπόνηση των οποίων θα αποτελούν, από την 1η Ιανουαρίου 2024, προϋπόθεση για την αξιολόγηση προτάσεων των Δήμων για την υλοποίηση προγραμμάτων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής (αρ. 16).
Προβλέπεται ακόμα η απαγόρευση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα καταρχήν από την 31η Δεκεμβρίου 2028 (αρ. 11), ενώ προωθείται η ηλεκτροκίνηση (αρ. 12 – 14), με συνέπειες και στον τρόπο επιλογής αναδόχων στις αντίστοιχες διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων του ν. 4412/2016 για την προμήθεια οχημάτων ή υπηρεσιών, η παροχή των οποίων απαιτεί τη χρήση στόλου οχημάτων (αρ. 15).
Ακολούθως, θεσπίζονται μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα κτίρια (αρ. 17), τις εγκαταστάσεις (αρ. 19) και τις επιχειρήσεις (αρ. 20), ενώ ενδυναμώνεται η διάσταση της κλιματικής αλλαγής στο περιεχόμενο των φακέλων των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση, με ισχύ από 1η Ιανουαρίου 2024 (αρ. 18 και 45).
Στο άρθρο 21 προβλέπεται ο μετασχηματισμός του αναπτυξιακού υποδείγματος των νησιών με τη θέσπιση Αναπτυξιακού Στρατηγικού Πλαισίου για τα ελληνικά νησιά «GR-eco islands» για τη μετάβασή τους στην κλιματική ουδετερότητα. Τα νησιά υπάγονται στο Στρατηγικό Πλαίσιο κατόπιν αξιολόγησης, ενώ για την εφαρμογή του Πλαισίου αυτού, καταγράφεται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα ορισμού αναδόχου – νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου – για την εκπόνηση μελέτης και την υλοποίηση επιμέρους έργων και παρεμβάσεων κατά περίπτωση σε νησί ή σε ομάδα αυτών.
Στα άρθρα 25 – 30 παρατίθενται διατάξεις για τη συμμετοχή του κοινού, την παρακολούθηση και τη διακυβέρνηση (ίδρυση Εθνικού Παρατηρητήριου και για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, Εθνικού Συμβουλίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και Επιστημονικής Επιτροπής Κλιματικής Αλλαγής, δημιουργία διαδικτυακού τόπου κλιματικού διαλόγου, ετήσια έκθεση προόδου, διεθνής συνεργασία σε θέματα κλιματικής αλλαγής).
Το νομοθέτημα συμπληρώνουν επείγουσες περιβαλλοντικές διατάξεις (κεφάλαιο Ε΄), οι εξουσιοδοτικές, μεταβατικές και καταργούμενες διαταξεις (κεφάλαιο ΣΤ΄), ενώ στο Μέρος Β΄ του νόμου περιλαμβάνονται διατάξεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, την προστασία των δασών και τη διαχείριση αποβλήτων.
Μελίνη Καλογεράκη
Δικηγόρος
ΜΔΕ Δίκαιο Περιβάλλοντος